سرب چند هزار سال قبل در جايي كه تركيه امروز قرار دارد، كشف و استخراج شد. فلز نرم و شكل‌پذير كه خيلي راحت مي‌شد از آن وسايل زيادي ساخت. يوناني‌ها و بعد رومي‌ها ظرف‌هاي غذا و نوشيدني را از سرب ساختند. اين ظرف‌ها اگرچه كمي سنگين بودند مواد غذايي را خوب نگه مي‌داشتند. زماني كه ظرف‌هاي غذاي بردگان سفالي و چوبي بود ظرف‌هاي مخصوص اشراف رومي از سرب ساخته مي‌شد. اما اين فلز آنقدر كارآمد بود كه روميان شروع به ساخت لوله‌هاي سربي كردند تا آب آشاميدني را با آنها منتقل كنند. طبيعي است كه در همان زمان هم پزشكان ماهر و تيزهوش به‌دنبال پيدا كردن عامل بيماري‌ها بودند و به همين دليل به استفاده از ظروف سربي شك كرده بودند و حدس مي‌زدند ارتباطي ميان اين فلز و بيماري نقرس در ميان اشراف وجود دارد. البته كسي به اين توصيه‌ها توجهي نمي‌كرد و حتي اين عقيده هم وجود داشت كه سرب مي‌تواند آشاميدني‌ها را گواراتر كند. تأثير مسموميت سرب در ميان رومي‌ها آنقدر زياد بود كه حتي اين فرضيه هم مطرح شده است كه شايد مسموميت سرب باعث افزايش بيماري اين گروه شده و به شكل غيرمستقيم توانايي آنها براي اداره آن كشور بزرگ را از بين برده بود. يكي از دلايل ضعف شديد امپراتوري روم به‌دليل گسترش بيماري در ميان طبقات مرفه آن بود.
اتفاقا استفاده از سرب در ايران هم رواج داشت است و در برخي از آب‌انبار‌هاي شهر‌هاي مركزي ايران ديده شده كه كف آب انبار را با لايه‌اي از سرب مي‌پوشاندند تا در مقابل وزن زياد آب مقاومت كند و دچار ترك خوردگي نشود؛ حتي اين تصور هم وجود داشت كه سرب آب‌انبار مي‌تواند آب را در تابستان‌ها خنك نگه دارد زيرا مانع سرايت گرماي زمين به آب مي‌شود. البته در بيشتر آب‌انبار‌هاي ايراني پس از لايه سرب يك لايه ساروج يا آجر قرار مي‌دادند و آب در تماس مستقيم با سرب نبود. خوشبختانه ظرف‌هاي سربي در ايران رواج نداشت و به‌جاي آن از فلز مس استفاده مي‌شد. معروف‌ترين استفاده سرب در كشور‌ما گلوله تفنگ و بعد از آن حروف دستگاه چاپ بود. بعد از به‌راه افتادن خودرو‌ها، سرب درون بنزين هم به آن اضافه شد. سرب چاپخانه و كارخانه فقط كارگران آن را بيمار مي‌كرد اما سرب بنزين براي همه كساني كه در شهر‌ها زندگي مي‌كردند، ضرر داشت. حالا مشكل هواي شهر‌هاي بزرگ ايران فقط سرب بنزين نيست بلكه انواع آلودگي‌هايي است كه با مصرف اين سوخت در خودرو‌ها و موتورسيكلت‌ها به‌وجود مي‌آيد و آنقدر زياد است كه بارش باران هم نمي‌تواند اين غبار سمي را از هواي شهر پاك كند. فهرست آلاينده‌هاي هواي تهران و درجه خطرناك بودنشان آنقدر زياد است كه سرب تنها جزئي از آنها محسوب مي‌شود.
در آينده خواهند گفت تهراني‌ها دچار انواع بيماري‌هاي ناشي از آلودگي هوا مي‌شدند درحالي‌كه مي‌دانستند آلودگي هوا كشنده است. تفاوت ما با مردم باستان اين است كه آنها از سمي بودن مواد اطرافشان خبر نداشتند ولي ما خبر داريم.
نظر شما